ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΓΠΣ ΕΠΑΝΟΜΗΣ

Είναι σε όλους μας γνωστή(;) η εξελικτική πορεία της διαμόρφωσης του ΓΠΣ στον δήμο μας. Το θέμα είναι κατεξοχήν πολιτικό, και οποιαδήποτε ανάλυση θα αποσιωπούσε αυτήν την πλευρά θα ήταν το λιγότερο μονόπλευρη. Θα σταθώ μόνο στα γενικά χαρακτηριστικά αυτής, μιας και οι λεπτομέρειες , όχι ότι δεν έχουν την πολιτική τους βαρύτητα, τουναντίον, αλλά είναι αντικείμενο άλλου κειμένου.
Καταρχήν ήταν φανερό από νωρίς ότι δεν ήταν κανείς έτοιμος για να αντιμετωπίσει ικανοποιητικά και ουσιαστικά τις απαιτήσεις ενός σχεδίου που θα καθόριζε τις χρήσεις γης στην περιοχή μας. Ούτε αυτοί που γνώριζαν από νωρίς το ξεκίνημα της διαδικασίας, πόσο μάλλον οι υπόλοιποι που εκ των υστέρων το πήραν είδηση. Και όταν λέμε δεν ήταν κανείς έτοιμος, δεν εννοώ να έχει τις γνώσεις και την εμπειρία για ένα τέτοιο σχέδιο, αλλά να έχει σκιαγραφήσει τις γενικές γραμμές και κατευθύνσεις για την Επανομή της επόμενης 20ετιας. Γι αυτό δεν χρειάζονται ειδικές σπουδές και γνώσεις αλλά όραμα, διορατικότητα και πολιτική σκέψη. Και βέβαια δεν μπορεί παρά να είναι αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς.
Διαφάνηκαν λοιπόν από νωρίς αντιδράσεις και στην συνέχεια έγινε φανερή μια αντιπαράθεση όχι απλά απόψεων αλλά πολιτικών αντιλήψεων για την αντιμετώπιση αυτού του τόσο σημαντικού θέματος. Αυτές που αναδείχθηκαν κατά τη γνώμη μου είναι οι παρακάτω:

1. Η αντίληψη για τον ρόλο των πολιτών από την μια και των αντιπροσώπων τους στο δήμο από την άλλη. Κύριος εκφραστής της η σημερινή ηγεσία του δήμου. Σύμφωνα με αυτήν οι πολίτες δεν είναι σε θέση να αποφασίσουν οι ίδιοι για τα σημαντικά θέματα που αφορούν τη ζωή τους αλλά μόνο οι αντιπρόσωποι τους στο δήμο και οι ειδικοί επιστήμονες που έχουν τις γνώσεις. Οποιαδήποτε διαδικασία ενεργοποιεί την συμμετοχή των πολιτών στην λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν, είναι καταδικασμένη σε αποτυχία γιατί θα δημιουργήσει διαμάχες, συγκρούσεις συμφερόντων και κοινωνική αναστάτωση. Γι αυτό είναι καλύτερο για όλους ο κόσμος να είναι ανεπαρκώς ενημερωμένος, ημιμαθής και παθητικός ακροατής. Έτσι είναι πιο εύκολη και αποτελεσματική η χειραγώγηση του. Έτσι επίσης εξηγείται η καθυστερημένη και ελλιπής ενημέρωση του κόσμου για το ΓΠΣ, το ροκάνισμα του χρόνου με αποτέλεσμα οι λιγοστές συγκεντρώσεις να γίνονται στο παρά πέντε, να μην υπάρχει χρόνος αντίδρασης και η πίεση του χρόνου να μην αφήνει περιθώρια εναλλακτικής αντιμετώπισης του θέματος. Ακόμη έτσι δεν χρειάζεται να δίνεις απαντήσεις σε ερωτήσεις των πολιτών όπως:
• Πως εξηγείται η τεράστια διαφορά του αρχικού σχεδίου των μελετητών και του σχεδίου πρότασης του δήμου.
• Γιατί δεν εκφράστηκαν ποτέ οι κατευθύνσεις, η φιλοσοφία και τελικά το όραμα που θέλουμε να πραγματώσει το δικό μας ΓΠΣ.
• Με ποιους τρόπους και μέσα είναι διατεθειμένος ο δήμος να παλέψει την δική του πρόταση στις αρμόδιες υπηρεσίες.
• Με ποια διαδικασία νομιμοποιείται ένα δημοτικό συμβούλιο να αποφασίσει μόνο του για το μέλλον ενός ολόκληρου δήμου
Είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που θα μπορούσαν να τεθούν.

Οι όποιες προσπάθειες του δήμου για συμμετοχή του κόσμου στη διαμόρφωση προτάσεων προσέκρουαν στο έλλειμμα ενημέρωσης
ήταν πρακτικά διευκρινιστικού χαρακτήρα, χαμηλής συμμετοχής και αποτελεσματικότητας και έπαιξαν το ρόλο του άλλοθι για την ηγεσία του δήμου.
Τελικά η αντίληψη της υποβάθμισης των πολιτών οδηγεί σε αυθαιρεσίες και είναι βαθειά αντιδημοκρατική.

2. Ένα ΓΠΣ που υποβαθμίζει την αξία της γης μας, καλύτερα να μην εφαρμοστεί ποτέ. Είναι γεγονός ότι ένα ΓΠΣ εκτός των άλλων, διαμορφώνει καινούργιες τιμές στα διάφορα τμήματα γης ανάλογα με το χαρακτηριστικό χρήσης που τους ορίζει. Έτσι στα πολεοδομουμενα προσδίδει υπεραξία, ενώ υποτιμά εκείνα που μένουν αγροτική γη, που είναι και τα περισσότερα. Άρα συνολικά είμαστε χαμένοι, επομένως το απορρίπτουμε. Μια απλουστευμένη προσθαφαίρεση η οποία θεωρεί ότι το κοινωνικό συμφέρον είναι το άθροισμα των επί μέρους ατομικών συμφερόντων και η οποία αδυνατεί να αξιολογήσει τις ποιοτικές αλλαγές. Πώς να κοστολογήσεις άραγε την ποιότητα ζωής σε ευρώ? Πώς να εκτιμήσεις την συνολική προστιθεμένη αξία, σημερινή και μελλοντική, που θα προσδώσει ένα ΓΠΣ στην περιοχή μας? Τι αξία έχει ένα κομμάτι γης, οικοδομήσιμο, όταν δεν έχει άσφαλτο για πρόσβαση, όταν δίπλα του στηθεί ένα χοιροστάσιο, όταν το σχολείο είναι υπερπλήρες και χιλιόμετρα μακριά και οι βασικές εγκαταστάσεις και δημοτικές υπηρεσίες είναι είτε απαγορευτικές είτε κοινωνικά ασύμφορες. Η άρνηση για ένα ΓΠΣ, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να είναι γενική και κατηγορηματική. Όμως ένα προτεινόμενο σχέδιο επί συγκεκριμένου χάρτου, χωρίς επιχειρηματολογία, χωρίς όραμα και προοπτική για τον τόπο, αλλά κυρίως χωρίς την συμμετοχή της κοινωνίας στην διαμόρφωση του είναι λογικό να μην πείθει, να αμφισβητείται η αναγκαιότητα του και να απορρίπτεται συνολικά. Η πολιτική πρακτική του δήμου στο θέμα αυτό είναι υπεύθυνη για την άποψη της γενικής και συνολικής απόρριψης του ΓΠΣ.

3. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι για τους χορτάτους. Οι πεινασμένοι αυτό που θέλουν είναι να μοσχοπουλήσουν το χωραφάκι τους. Είναι γνωστή η σημερινή κατάσταση των αγροτών και για αρκετούς το χωραφάκι τους είναι πράγματι, σήμερα, το κεφάλαιο που διαθέτουν για το μέλλον των παιδιών τους κυρίως. Είναι σωστό και δίκαιο να τους το μηδενίζουμε με ένα ΓΠΣ? Καταρχήν η προστασία του περιβάλλοντος έχει αναδειχθεί σε υπ`αριθμον 1 ζήτημα σε παγκόσμιο επίπεδο και φυσικά αυτό αφορά κυρίως τα παιδιά μας. Αν μπαίνουν σε αντιπαράθεση περιβάλλον και οικονομικό όφελος η ζυγαριά πρέπει να βαραίνει στο πρώτο. Όταν όμως το οικονομικό κέρδος, υπεισέρχεται σε μια περιβαντολογικη και χωροταξική πολιτική είναι σίγουρο ότι θα κερδίσουν οι χορτάτοι. Οι πεινασμένοι έτσι κι αλλιώς θα πάρουν ψίχουλα , αν τα πάρουν. Οι κοινωνικές και οικονομικές αντιθέσεις δεν μπορούν να μην έχουν την αντανάκλαση τους σε έναν πολεοδομικό σχεδιασμό. Ας δούμε λοιπόν το δάσος και όχι το δέντρο. Παρόλα αυτά είναι πιο πιθανό ο σχεδιασμός να αυξήσει την τιμή της γης παρά να την ελαττώσει, ακόμα κι αν μειώσει την έκταση του. Είναι εξ ίσου άδικο λοιπόν να την πληρώσει η φύση και το περιβάλλον. Από την άλλη βέβαια, και εδώ είναι η αντιφατικότητα της χωροταξικής πολιτικής, επιτρέπεται το κτίσιμο κατοικιών όχι μόνο στις επεκτάσεις των οικισμών αλλά πρακτικά παντού!!! Δηλαδή , το ίδιο το κράτος θεσμοθετεί την αταξία εκεί που θέλει να βάλει τάξη. Έτσι βέβαια λύνεται και ο γόρδιος δεσμός της υποτίμησης της αξίας της γης και όλοι είναι ευχαριστημένοι. Γιατί σήμερα, η μέγιστη αξία δεν είναι ο άνθρωπος, η ποιότητα ζωής του και το περιβάλλον, αλλά η ιδιοκτησία πλούτου και κυρίως το κέρδος ανεξάρτητα από τους τρόπους που μπορεί αυτό να προκύψει.

4. Τα μεγάλα συμφέροντα παίζουν τον ρόλο τους στην διαμόρφωση του ΓΠΣ. Δεν νομίζω να υπάρχει κανείς που να αμφισβητεί αυτή την αλήθεια. Η παρουσία τους εξ άλλου ήταν φανερή σε όλες τις φάσεις εξέλιξης του ΓΠΣ και φαντάζομαι ότι θα έχει και συνέχεια, μιας και τα οικονομικά μεγέθη στην περίπτωση μας είναι πολύ μεγάλα. Βλέπετε αυτοί έχουν και πολιτικές προσβάσεις και μπορούν σχεδόν πάντα να επηρεάσουν τα πράγματα από τα μέσα. Ο μόνος τρόπος για να αποτραπεί κάτι τέτοιο είναι η μαζική αντίδραση του κόσμου ενάντια σ` αυτές τις προσπάθειες. Στα μεγάλα συμφέροντα βεβαίως συμπεριλαμβάνεται και η εκκλησία, η οποία στα πλαίσια του «κοινωνικού και θρησκευτικού της ρόλου», συνδιαλέγεται με τους μεγαλοεργολάβους ως μεγαλοκτηματίας, αγνοώντας τους ακτήμονες της περιοχής.

5. Αυτό το ΓΠΣ δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, να καταγγελθεί η σύμβαση με τους μελετητές και να προχωρήσουμε σε ένα καινούργιο με κοινωνική διαβούλευση. Είναι η τελική άποψη της αντιπολίτευσης, σχεδόν σύσσωμης όπως τελικά εκφράστηκε στην τελευταία ενημερωτική συγκέντρωση του δήμου. Η άποψη αυτή ομολογεί την αδυναμία της να ανατρέψει την πορεία διαμόρφωσης του ΓΠΣ που χάραξε ο δήμαρχος και εισάγει καθυστερημένα την αποφασιστική συμμετοχή των πολιτών σαν τακτική κίνηση κυρίως και όχι σαν στρατηγική πολιτική επιλογή. Όσο και αν η πρόταση αυτή, στην συγκεκριμένη στιγμή, φαίνεται πολιτικά σωστή, δεν παύει να είναι μια άρνηση, απέναντι σε μια φκιασιδωμένη και εύπεπτη πρόταση-θέση του δημάρχου που φαντάζει ικανοποιητική για όλους, παρόλο που η πιθανότητα αποδοχής της είναι σχεδόν μηδενική και οι εγγυησεις του δημάρχου ανύπαρκτες. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η προσφυγή στην κρίση των πολιτών θα μπορούσε να είναι η σολομωντια λύση, αν περνούσε η πρόταση από το δημοτικό συμβούλιο. Αλλά ο δήμαρχος δεν φαίνεται διατεθειμένος να αφήσει την «καυτή πατάτα» να φύγει από τα χέρια του. Γιατί άραγε? Κάτι τέτοιο θα έκλεινε τα στόματα της αντιπολίτευσης από τη μια και θα έδινε το ηθικό και πολιτικό επιχείρημα στον δήμαρχο για να προχωρήσει. Ούτε βέβαια η αντιπολίτευση είχε προβλέψει να υιοθετηθεί το δημοψήφισμα σαν τελική διαδικασία έγκρισης για το ΓΠΣ. Αν με μια ψηφοφορία εκλέγουμε τους αντιπροσώπους μας για 4 χρόνια, γιατί να μην προκρίνουμε την ίδια δημοκρατική διαδικασία για να επιλέξουμε την πορεία μας προς το μέλλον για τα επόμενα 20 χρόνια.
Έτσι λοιπόν για άλλη μια φορά φαινόμαστε κατώτεροι των περιστάσεων γιατί κάποιοι φρόντισαν να διαμορφώσουν στην μικρή μας κοινωνία τέτοιους όρους. Αν δεν φροντίσουμε να τους αλλάξουμε η ιστορία θα επαναληφθεί….

Κώστας Λυκεσάς